De zeearend wordt steeds vaker gespot in Nederland

De zeearend is één van Europa's grootste roofvogels. Een aantal jaren geleden werd de zeearend weer gespot in ons kikkerlandje en het lijkt erop dat hij het hier naar zijn zin heeft. Want in vijf jaar tijd is het aantal zeearenden verdubbeld en inmiddels broeden er dertig paar zeearenden in Nederland. En die groei zou zich kunnen doorzetten. “Vooral als het ons lukt voor grote natuurgebieden met voldoende rust te zorgen en slim om te gaan met windturbines”, zegt Andrea van den Berg, Staatsbosbeheermedewerker en bestuurslid van de Werkgroep Zeearend.

Vanaf de jaren negentig groeide het aantal zeearenden al in Noord- en Oost-Europa. Maar vrij lang sloegen ze Nederland als vestigingsplaats over. Andrea van den Berg vertelt dat we dankzij onderzoek hun gedrag steeds beter snappen, zodat de zeearend beter kan worden beschermd. “Zeearenden hebben vooral behoefte aan rust. Ze kiezen voor grote aaneengesloten natuurgebieden en broeden alleen op rustige plekken. Natuurgebieden waarin veel mensen recreëren zullen ze niet snel als broedplaats uitkiezen als er ook rustigere plekken zijn in grootschalige natuurgebieden“, aldus Andrea.

Indrukwekkend

Met een spanwijdte tot zo'n 2,5 meter is de zeearend behoorlijk indrukwekkend! Volgens kenners is de roofvogel gemakkelijk te herkennen aan zijn trage vleugelslag, een ver uitstekende kop en een waaiervormige staart.

Zijn naam suggereert dat hij een liefhebber is van de zee, maar de zeearend houdt vooral van grote natuurgebieden met zoet water. Nederland heeft een waterrijke natuur, dus het is niet vreemd dat de zeearend hier een thuis vindt. Net als veel andere roofdieren vormen zeearenden een belangrijke schakel in een goed functionerend ecosysteem. Ze eten vooral ganzen, meerkoeten, eenden en vissen als karpers en brasem. Maar ze zeggen ook zeker geen nee tegen een haas of een muskusrat.

De grote hoeveelheid ganzen en vissen maakt Nederland tot een goed leefgebied. Daarom zijn de Oostvaardersplassen, het gebied waar een broedpaar in 2006 het eerst werd gesignaleerd al lang niet meer de enige plek waar ze broeden. Zo hebben ze zich ook langs de Randmeren bij het Lauwersmeer gevestigd. Ook het Deltagebied - zoals de Biesbosch en de Hellegatsplaten bij het Krammer-Volkerak - is al enige jaren populair. Het afgelopen broedseizoen hebben dertig paar zeearenden gebroed, waaronder voor het eerst ook succesvol in Drenthe.

Bescherming

Om zeearenden beter te kunnen beschermen, is het nodig hun gedrag zo goed mogelijk te kennen. “Daarom ringen we de jongen altijd”, vertelt Andrea. Een klusje waar zij zelf ook al jaren bij helpt. Een klimmer klimt naar het nest, doet het jong in een zak en laat hem naar beneden zakken aan een touw. Daar brengt Andrea de ringen aan en meet de vogel. “Aan de dikte van de poten kan je bijvoorbeeld zien of het een vrouwtje of een mannetje is.” Nadat het jong is teruggezet, is jong twee aan de beurt, als die er is, of nummer drie. “Dat laatste is zeldzaam. Meestal zijn er een of twee jongen.” Tijdens het ringen cirkelen de ouders hoog in de lucht boven het nest of gaan in een nabij gelegen boom zitten. “Ze zijn niet agressief, maar houden het wel goed in de gaten. Nadat we zijn vertrokken bekijken we van een afstand of ze weer op het nest terugkeren. Dat is altijd het geval, maar het kan een tijdje duren.”
De nummers op de ringen zijn met een camera met een grote telelens af te lezen. Hierdoor weten we welke zeearend-broedparen waar heen gaan of vandaan komen. “Zo weten we bijvoorbeeld dat het af en toe voorkomt dat zeearenden van partner wisselen. Als twee arenden op dezelfde plek als vorig jaar een nest bouwen, zijn dat dus niet altijd dezelfde twee arenden.”

Wil je nog meer weten over de zeearend?

Wil je meer lezen over het onderzoek dat de Werkgroep Zeearend uitvoert met o.a. zenders bij jonge zeearenden? Ben je benieuwd naar hun gedrag en de gevaren van windturbines, vogelgriep en verstoring van nesten door teveel recreatie of werkzaamheden in de natuur? KLIK DAN HIER voor een volledige verslag op de website van Staatsbosbeheer.

Andrea vindt het prachtig dat de groei van het aantal zeearenden doorzet.

Het is een icoonsoort. Ze zijn als predator onderdeel van grote ecosystemen en het zegt iets over de kwaliteit van een natuurgebied als zij zich er vestigen. En het is natuurlijk een geweldige ervaring als je eens het geluk hebt zo’n majestueuze vogel te zien vliegen.

Bron: Staatsbosbeheer, foto PX Here