Boerengekte

De herfst vind ik altijd een gezellig jaargetijde. Het heeft iets mysterieus. Iets mythisch. De bomen verliezen hun bladeren. Voordat het blad loslaat, verkleurt alles prachtig tot een symfonie van vuurrood, helder geel en warm bruin. Fascinerend om te zien hoe de bomen, elk jaar weer, hun ziel los lijken te laten. Alle systemen op een laag pitje om in het voorjaar weer uitbundig uit te botten. Waar blijft die boom in de tussentijd? Slaapt hij? Zit er een geest in?

Dit vroegen eerdere bewoners van onze streken zich ook af. Doordat ze het allemaal niet konden verklaren – er waren geen wetenschappelijke verhandelingen in omloop, bovendien kon de meerderheid niet lezen – ontstonden er verhalen. Verhalen die van generatie op generatie werden doorverteld. Alles rond en in de boerderij had een functie. Hele geschiedenissen gaan er schuil achter gevel- en stiepeltekens, buxussen en de vorm van een stalraam. Jan Bornebroek uit Enschede heeft zich daar in verdiept. Hij is deskundig op het gebied van ‘boerenmagie’. Jan vertelde mij dat veel oude boeren- en volksgebruiken vandaag de dag nog zijn terug te vinden in onze samenleving. Vreemd genoeg zijn sommige gebruiken niet eens zo heel gek. Het werkte, ook al was er geen wetenschappelijk bewijs. Mensen die mij een beetje kennen, weten dat ik een nieuwsgierig Aagje ben. Ik wil overal het hoe en waarom van weten. Met name als het om gezondheid gaat. Jan Bornebroek vertelde me onlangs over een paar boerengebruiken van vroeger, waarbij mijn maag spontaan een halve slag draaide.

Jan vertelde namelijk dat pissebedden ooit een heilzaam middel tegen griep waren. De beestjes werden op een pannenkoek genuttigd, maar het probleem was dat ze, snel als ze waren, telkens van het bord liepen. Vol overtuiging vertelde Jan me dat onze voorvaderen dat oplosten door stroop op de pannenkoek te smeren en de pissebedden daar in vast te zetten. Ziet u het voor zich? Nou, ik ook. Maar nu komt het. Het eten van pissebedden is helemaal zo gek nog niet. Behalve op griep blijken ze ook een heel positieve uitwerking te hebben op hooikoorts. Omdat er een stofje in zit, dat werkt. Kijk, zo gek waren die boeren vroeger dus niet. Fascinerend is het in ieder geval wel. Het nodigt mij, en wellicht ook u, uit om eens door een andere bril naar het landschap te kijken.